Sami kökenli bir halk olan Akadların ana vatanları ve Mezopotamya’ya geliş tarihleri ile ilgili kesin bilgiler mevcut değildir. MÖ 2.300’lerde Sümerleri yenerek ülke yönetimini ele geçirmişler ve Basra Körfezi’nden Akdeniz’e kadar Güney Mezopotamya’da geniş bir alana yayılan Akad Krallığı’nı kurmuşlardır.
Akad Kralı I. Sargon güçlü memur mekanizmasıyla idare edilen bir devlet yapısı oluşturmuştur. En parlak dönemlerini yaşadıkları Naram-Sin’in ölümünden sonra zayıflamaya başlayan Akad Devleti MÖ 2.100’lerde Sümerler tarafından yıkılmıştır.
Akadlarda Mimari
Akad mimarisinde Sümer etkisi yoğun olarak görülmektedir. Akadlar mimari eserlerini dayanıksız olan kerpiç ve sırlı tuğladan yapmışlardır. Akadlar, Sümerlerden farklı olarak saraylarda resmî çalışma bölümlerini oturulan bölümlerden avlularla ayırmıştır. Çalışma odaları ve ek bölümler avlunun bir tarafına dizilmiştir.
Sarayların girişlerinde yer alan sütunların çevresinde özellikle aslan heykelleri bulunmaktadır. Akadlar, tanrılardan daha fazla krallarını ön plana çıkardıkları ve krallarına Akad’ın tanrısı gibi unvanlar verdikleri için tapınak mimarisi gelişmemiştir.
Akad evleri ise Sümer mimarisinin özelliklerini taşımaktadır. Akad Devleti yıkıldığında bölgede hüküm süren Gutiler Dönemi’nde şehirlerde büyük tahribatlar meydana geldiği için Akadlardan günümüze çok fazla mimari eser kalmamıştır.
Akadlarda Heykel ve Kabartma Sanatı
Akadlar, heykel yapımında fırınlanmış tuğla kullandıkları için onlardan günümüze kalmış büyük anıt heykeller yok denecek kadar azdır. Fakat Mezopotamya kültürünün en seçkin kabartma örneklerinden birçoğu da Akadlar Dönemi’ne aittir.
Akadlar, sanatta Sümerlerden farklı olarak eserlerinde derinliğe, hacme ve forma daha fazla önem vermişlerdir. Naram-Sin Steli bunun en güzel örneklerindendir. Pembe kum taşından yapılan bu anıt Naram-Sin’in kazandığı zaferden sonra yapılan dinî kutlamayı tasvir etmektedir.
naram-sin stelinin daq kabartmasi ve sumer tabletleri azerbaycanin ilisu kentindeki daq kabartmalaridir.burasi hem de tilmun adlanir.