Tünel, İstanbul’da Haliç’in kuzey kıyısında yer alan, Karaköy (Galata) ve Beyoğlu (Pera) bölgelerini birbirine bağlayan iki istasyonlu bir fünikülerdir (Füniküler, raylı bir taşıma aracıdır). Londra metrosunun ardından, dünyada yapılan ikinci yeraltı kentsel demiryolu hattıdır.
Eugène-Henri Gavand tarafından 1867 yılında tasarlanmış ve 17 Ocak 1875 yılında hizmete açılmıştır. Bu çalışmada Tünel, Tünel’in tarihçesi ve çalışma prensibi, önemli bileşenleri ve mekanizmaları açıklanmıştır.
Tünel İstanbul’un eski yerleşim yerlerinden Karaköy ve Beyoğlu’nu birbirine bağlayan, kısa, güvenli ve hızlı bir yoldur.
Dünyada, 1863 yılında açılan Londra metrosundan sonra faaliyete geçen ikinci metrodur. Dönemin padişahı Sultan Abdülhamit’in izni ve fermanıyla, Fransız mühendis Eugene-Henri Gavand tarafından yapılmıştır.
Günümüzde halen hizmet vermekte olan Tünel, 1867 yılında turist olarak İstanbul’a gelen Gavand’ın, insanların Yüksekkaldırım yokuşunu tırmanmakta çektiği zorluğu gözlemlemesiyle fikir bulmuştur. Bankacılık merkezi Karaköy ile sosyal hayatın merkezi Beyoğlu arasında bir metro projesi ilgi çekici ve hayatı kolaylaştırıcı bir tasarım olarak düşünülmüştür.
Uzun müzakerelerin ardından, proje Sultan Abdülaziz tarafından kabul edilmiş ve İstanbul’un ilk metro inşaatını yapma ayrıcalığı Fransız mühendise verilmiştir. Yüzlerce işçinin emeği bulunan Tünel, görkemli bir seremoni ile açılmıştır. Günümüzde Beyoğlu ile tarihi yarımada arasında nostaljik ve keyifli bir yolculuk sunmaya devam etmektedir.
- Dünyanın En Eski İkinci Metrosu “Tünel” İstanbul’da Nerededir Ne Zaman Yapılmıştır? Tüneli Hangi Padişah Yaptırmıştır? Tünelin Tüm Özellikleri
- Londra’daki Dünyanın İlk Metrosu ve İstanbul’daki Dünyanın İkinci Metrosu “Tünel”in Tarihçesi
- “Tünel”in Çevresi ve Mimari Özellikleri Nelerdir?
- Çalışma Prensipleri ve Teknik Özellikleri Nelerdir? “Tünel”in Uzunluğu Ne Kadardır?
- Buharlı ve Elektrikli Tünel’in Benzerlik ve Farkları Nelerdir? Modern Tünel’in Karakteristikleri Nelerdir?
Tünel 1876’dan bu yana hizmet vermektedir. Sultan Abdülaziz’in fermanıyla, Eugène-Henri Gavand tarafından tasarlanmış ve inşa edilmiştir.
Bugün Tünel, Karaköy ile Beyoğlu arasında nostaljik bir köprü görevi görmektedir. 1968-1971 yılları arasında yapılan yenilemelerle kazandığı modern yapı ile demir tekerleklerden kaynaklanan titreşim ve gürültü giderildi. Tünel sadece dünyanın ikinci metrosu değil, aynı zamanda ilk çağdaş füniküler sistemidir. Yakın gelecekte füniküler benzeri yapıların yaygınlaşmasıyla şehir içi kısa mesafe ulaşımlarına etkin çözümler getirilmesi ümit edilmektedir.
Kaynakça: İstanbul’un Tarihi Füniküleri ‘Tünel’ – Eren Kayaoğlu, Adem Candaş, Y. Ziya Kocabal, C. Erdem İmrak – İTÜ Makina Fakültesi, AYSAD