Erkek Üreme Sistemini Kontrol Eden Hormonlar Nelerdir?

Erkek üreme sistemi, hipotalamustan salınan GnRH‘nin (gonadotropin salgılatıcı hormon) hipofizin ön lobunu uyarmasıyla buradan salınan FSH ve LH hormonları ile kontrol edilir. FSH spermatogenezi başlatır, testislerde sertoli hücrelerini uyarır. Sertoli hücreleri spermleri besler.

LH ise leydig hücrelerini uyararak buradan testosteron hormonu sal­gılanmasını sağlar. Ergenlikte testosteron miktarının artmasıyla ikincil erkeklik özelliklerinin (sesin kalınlaşması, vücutta kıllanma, kas kütle­sinin artması, karşı cinse ilginin artması vb.) ortaya çıkması ve korunması sağlanır. Testosteron ayrıca sperm üretiminin ergenlikten itibaren sürekliliğini sağlar.

FSH ve LH hormonları miktarı, negatif geri bildirim sistemi ile kontrol edilir. Kandaki testosteron artışı negatif geri bildirimle, hipotalamusu ve hipofizin ön lobunu uyarır. Bu uyarı ile hipotalamusun GnRH sal­gılanması engellenir, böylece FSH ve LH salgıları azalır.

Hipofizin ön lobundan salgılanan FSH uyarısıyla sertoli hücrelerinden salgılanan inhibin hormonu da hipofizin ön lobunu negatif geri bildirimle etkile­yerek FSH salgısının azalmasına neden olur.

Erkek üreme hormonlarının negatif geri bildirim mekanizmasıyla çalışması
Erkek üreme hormonlarının negatif geri bildirim mekanizmasıyla çalışması

Döllenme

İnsanda çiftleşme sırasında dişi üreme kanalına bırakılan semenin bazik hâli vajinanın asidik ortamını nötralize ederek spermi korur ve hareketliliğini artırır. Semen ilk atıldığında servikse ulaşıncaya kadar spermlerin bir arada kalmasına yardımcı olur. Daha sonra spermlerin rahim ve yumurta kanalında serbestçe yüzmelerini sağlar. Yumurtlama ile yumurta kanalına atılan ikincil oosit, burada spermle karşılaşırsa döllenme gerçekleşir.

Yumurtanın ürettiği bazı kimya­sal maddeler, spermi yumurtaya çeker ve sperm yumurtayı çevreleyen zona pellusidadaki reseptörlere tutunur. Bu bağlanma ile spermin akrozomu parçalanır, spermin baş kısmındaki çekirdek ve sentrozomun zona pellusidadan yumurtaya bırakılması kolaylaşır. Spermin mitokondri bulunduran orta kısmı ve kamçısı yumurta içine girmez. Sperm ve yumurta zarı kaynaştıktan sonra yumurtadaki enzimler yardımıyla sertleşen zona pellusida diğer spermlerin girişini engeller.

Zona pellusidaya tutunmayı başaran spermin baş kısmından bıraktığı çekirdeği ile yumurta çekirdeği kaynaşır. İki haploid çekirdek kaynaşarak zigotu (2n) oluşturur. Oluşan zigot mitoz bölünmeler geçirerek yu­murta kanalında siller ve düz kasların yardımıyla rahme doğru taşınır.

! Yumurta üzerindeki zona pellusida zarı türe özgüdür. Bu nedenle spermler sadece kendi türüne ve çok yakın türlere ait yumurta hüc­resini dölleyebilir.
Döllenmenin gerçekleşmesi
Döllenmenin gerçekleşmesi

Yorum yapın