İskelet kası kas demetlerinden, kas demetleri çok çekirdekli kas liflerinden, kas lifleri miyofibrillerden, miyofibriller ise miyofilamentlerden oluşur. İki tip miyofilament vardır: Mikroskopta kalın görünen ipliklere miyozin, ince görünen ipliklere aktin denir. Miyozin ipliklerinin baş kısmında ATP az enzimi bulunur ve aktini yakaladığında ATP’yi parçalar. Aktinler, troponin ve tropomiyozin proteinleri içerir ve troponin-tropomiyozin kompleksi kasın gevşemesi sırasında görev alır.
Aktinlerin bağlandığı zara Z çizgisi denir. Mikroskopta bakıldığında iki Z çizgisi arasında sadece aktin ipliklerinin görüldüğü alana I bandı, miyozin ipliklerinin boydan boya bulunduğu alana A bandı, A bandının nerdeyse tam ortasında sadece miyozin ipliklerinin görüldüğü alana ise H bandı denir. İki Z çizgisi arasında kalan kasın kasılma birimine sarkomer adı verilir.
| Troponin: Tropomiyozin proteinlerinin yanları boyunca aralıklı olarak yerleşmiş, gevşek olarak birbirine bağlı üç alt birimden meydana gelen moleküle troponin denir. Kasın kasılmasında ve gevşemesinde etkisi vardır. |
Huxley’in (Haksley) kayan iplikler modeline göre kas kasılması sırasında sarkomerde, aktin iplikleri miyozin ipliklerine doğru kayarak hareket eder. Kasılma fiziksel, mekanik ve kimyasal uyaranlarla gerçekleşebilir. Kasılma, kas hücrelerinde sinir hücrelerinde olduğu gibi “ya hep ya hiç” kuralına göre çalışır. Eşik değer ve üstünde bir uyarı geldiğinde iki Z çizgisi ve aktin iplikleri birbirine yaklaşır. I bandı daralır, H bandı kaybolur ve sarkomerin boyu kısalır. Miyozin ve aktin ipliklerinin, A bandının boyu değişmez. Kasın boyu kısalır, eni artar hacmi değişmez.
