Huxley’in Kayan İplikler Modeli (Çizgili Kasın Kasılma Modeli) Nedir?

İskelet kası kas demetlerinden, kas demetleri çok çekirdekli kas lifle­rinden, kas lifleri miyofibrillerden, miyofibriller ise miyofilamentlerden oluşur. İki tip miyofilament vardır: Mikroskopta kalın görünen ipliklere miyozin, ince görünen ipliklere aktin denir. Miyozin ipliklerinin baş kıs­mında ATP az enzimi bulunur ve aktini yakaladığında ATP’yi parçalar. Aktinler, troponin ve tropomiyozin proteinleri içerir ve troponin-tropomiyozin kompleksi kasın gevşemesi sırasında görev alır.

Aktinlerin bağlandığı zara Z çizgisi denir. Mikroskopta bakıldığında iki Z çizgisi arasında sadece aktin ipliklerinin görüldüğü alana I bandı, miyozin ip­liklerinin boydan boya bulunduğu alana A bandı, A bandının nerdeyse tam ortasında sadece miyozin ipliklerinin görüldüğü alana ise H bandı denir. İki Z çizgisi arasında kalan kasın kasılma birimine sarkomer adı verilir.

Troponin: Tropomiyozin proteinleri­nin yanları boyunca aralıklı olarak yer­leşmiş, gevşek olarak birbirine bağlı üç alt birimden meydana gelen moleküle troponin denir. Kasın kasılmasında ve gevşemesinde etkisi vardır.

Huxley’in (Haksley) kayan iplikler modeline göre kas kasılması sırasın­da sarkomerde, aktin iplikleri miyozin ipliklerine doğru kayarak hareket eder. Kasılma fiziksel, mekanik ve kimyasal uyaranlarla gerçekleşebilir. Kasılma, kas hücrelerinde sinir hücrelerinde olduğu gibi “ya hep ya hiç” kuralına göre çalışır. Eşik değer ve üstünde bir uyarı geldiğinde iki Z çizgisi ve aktin iplikleri birbirine yaklaşır. I bandı daralır, H ban­dı kaybolur ve sarkomerin boyu kısalır. Miyozin ve aktin ipliklerinin, A bandının boyu değişmez. Kasın boyu kısalır, eni artar hacmi değişmez.

Çizgili kas yapısı ve kasılması
Çizgili kas yapısı ve kasılması

Kas Sistemi

Yorum yapın