İnsanda kan grubunu tayin eden genlerde çok alellik söz konusudur. Bu durum A, B, 0 kan gruplarının birden fazla alel tarafından kontrol edilmesi şeklinde açıklanabilir. A,B,0 harfleri kanın, alyuvar yüzeyinde bulunan iki karbonhidratı sembolize eder.
Karbonhidrat A’yı taşıyan A kan grubu, karbonhidrat B’yi taşıyan B kan grubu, her ikisini taşıyan AB kan grubunu ve hiçbirini taşımayan da 0 kan grubunu gösterir. Kan nakilleri sırasında bireyin kan grubu büyük önem taşır.
Bir canlıdan başka bir canlıya taşınan her yabancı madde antijen (aglütinojen) olarak algılanır. Yabancı antijenler bireyin hücreleri tarafından alındığında çökeltici bir protein olan ve akyuvarlar tarafından üretilen antikor (immunoglobulin, aglütinin) sentezlenir ve bireyin kanında çökelme başlar. Örneğin A kan grubunda bir bireyin kanı, B kan grubunda olan bir bireye verilirse, A kan grubunda bulunan A antijenlerini, B kan grubundaki A antikorları (Anti A) çökeltir. İşte bu çökeltiye aglütinasyon denir.
Antijen + Antikor = Çökelme (Aglütinasyon)
Bu durumda A ve B kan gruplarında antijen özellikte bir molekül var iken 0 kan grubunda antijen özellikte molekül yoktur. Aynı antijen ve antikorları taşıyan bireyler arasında kan nakli yapılmalıdır. İnsan kanında bulunan antijen ve antikorlar aşağıdaki tabloda gösterilmiştir.
İnsanda Kan Grupları
| Kan Grupları | Alyuvardaki Antijen | Serumdaki Antikor |
| A | A antijeni | B antikoru (Anti B) |
| B | B antijeni | A antikoru (Anti A) |
| AB | A ve B antijeni | Antikor yok |
| 0 | Antijen yok | A ve B antikoru |
| Rh (+) | D antijeni | Antikor yok |
| Rh (-) | Antijen yok | D antikoru (Anti D) |
Kan grubu tayininde kullanılan bir diğer alyuvar antijeni Rh‘dir. Rh antijeni hücre zarında bulunur. Beş farklı aleli vardır. Rh’nin D protein tipi, Rh’nin varlığının tespitinde yaygın olarak kullanıldığı için bu proteinin varlığı Rh (+), yokluğu Rh (-) olarak isimlendirilir. Rh (+) kan gruplu bireyler Rh (+) bireylere, Rh (-) kan gruplu bireyler Rh (-) kan gruplu bireylere kan verebilmektedir.
| ! Rh (-) annelerde gebelik sırasında Rh antikoru tespit edilirse, Co- omb testi (IDC) uygulanmalı, belli aralıklarla da test tekrarlanarak durum kontrol edilmelidir. Annede Rh antikoru tespit edilirse doğacak bebeğin Rh (+) kan grubundan olacağı anlaşılır. Test sonuçları anne ile bebek arasında Rh uyumsuzluğu olup olmaması, uyumsuzluk varsa bebeğin ve annenin sağlığını kontrol altına alınması açısından önemlidir. Çünkü günümüzde anne ile bebek arasında Rh uyumsuzluğu varsa anneye Anti D immünoglobulin verilerek sağlıklı doğum yapması sağlanmaktadır. |