İnsanlar birbirlerine karşı her zaman insanca davranmazlar. Herkes az ya da çok, farklı biçimlerde hemcinsinin şiddetine maruz kalabilir. Şiddet, insanın insana karşı insanlık dışı tavrıdır. Fiziksel güç kullanımı veya psikolojik baskılar, bedensel yaralanmalara, ruhsal bunalımlar ve travmalara (sarsıntı) yol açabilir.
Dezavantajlı gruplar, diğerlerine göre daha fazla şiddete maruz kalırlar: kadınlar, çocuklar, engelliler… Şiddet, çeşitli biçimleriyle hayatımızın her alanında gözlenebilir. Birlikte yaşadığımız evde, okulda, iş yerinde, spor karşılaşmalarında hatta Genel Ağ’da şiddete tanık olabiliriz. Peki, hangi tutum ve davranışlar şiddet olarak değerlendirilir? Şiddet, sosyal hayatımızı ne kadar etkiler?
Namlusu kıvrılmış tabanca, “şiddete karşı” bir simge hâline gelmiş durumdadır. Heykeltıraş Karl Fredrik Reuter- sward’m 1980 yılında yaptığı ve “Şiddetsizlik” adını verdiği bu heykel, ilk sergilendiği yer olan Lüksemburg’tan alınarak New York’taki Birleşmiş Milletler Meydanı’na nakledildi.
Kırk beş kalibrelik tabancanın büyük bronz bir taklidi olan bu heykelin kopyaları Berlin ve Stockholm gibi başka şehirlerde de bulunmaktadır. Heykeltıraş Kari Fredrik’in heykelle ilgili şu yorumu, birçok açıdan önemli kabul edilmektedir: “Bu yalnızca insanlığın en büyük duasını birkaç basit eğri ile özetleyen bir sembol değildir, barışın sembolüdür.” (Görsel: Karl Fredrik Reutersward, Şiddetsizlik Anıtı, 1980)
Birleşmiş Milletler, devletlerin birbirlerine karşı silah kullanarak savaşlarda verdikleri maddi ve manevi zararları önlemeye, can ve mal kaybını en aza indirmeye çalışır. Hâlbuki savaşlar, hayatımızdaki şiddetin yalnızca bir yönüdür ve bireylerin, savaşın yol açtığı tahribatları engelleme konusunda yapabilecekleri çok şey yoktur.
Bununla birlikte hayatımızda siber zorbalık, akran zorbalığı, aile içi şiddet, spor fanatizmi, sanal âlemdeki kişilik haklarına yönelik saldırılar (siber zorbalık), iş yerindeki psikolojik baskılar ile yeterli gerekçe olmadan açılan soruşturma ve verilen mesleki cezalar (mobbing) gibi bireysel olarak baş edebileceğimiz başka birçok şiddet çeşidi vardır.
Şiddet uygulayan zorba ile şiddete maruz kalan kurban (ya da mağdur) ilişkisi, hepimizin üzerinde düşünmesi ve çözüm için adım atması gereken bir konudur. Çünkü şiddet, çoğu zaman mağdurda fiziksel ve ruhsal zararlara yol açar.
Mağdurun akademik ve sosyal açıdan gerilemesine, diğer insanlara karşı güvensizliğe ve adalet duygusunun yitirilmesine sebep olur. Şiddete maruz kalan veya şiddete şahit olanlarda korku ve endişe hâkimdir. Diğer şiddet türleriyle birlikte terör, insanların can ve mal güvenliğini tehdit eder. Böylece toplumu oluşturan bireylerin bir arada yaşama isteğini azaltır; toplumun birlik ve bütünlük içinde yaşama becerisini tehdit eder.
MİNİ SÖZLÜK
Şiddet: Öfke, sinir ve nefret gibi duygularla bilinçli olarak kendisine, başkasına veya bir gruba karşı fiziksel, psikolojik veya sözel saldırıda bulunmaktır. Zorlamak, bedensel veya psikolojik acı çektirmek, vurmak, dövmek, yaralamak, işkence yapmak, yoksun bırakmak gibi davranışlar en yaygın şiddet biçimleridir.
Siber zorbalık: Bilgi ve iletişim teknolojilerini kullanarak kişilerin teknik ya da kişilik haklarına zarar vermektir. Bir sitenin (ağ) çökertilmesi, korsan mesaj gönderilmesi, yasa dışı dinlemeyle elde edilen bilgilerle şantaj yapılması gibi örnekleri vardır.
Mobbing: İş yerindeki psikolojik taciz, yıldırma, bezdirme, gözden düşürme veya engelleme girişimleridir. Mobbing kişinin işten ayrılması, en azından bazı uygulamalara boyun eğmesi için yapılır. Mobbing, ülkemizde yasal olarak tanımlanmış bir suçtur.