Nizam-ı Cedit Ordusu

Batının üstünlüğü her ne kadar Lale Devri’nden itibaren kabul edilse de batılılaşmayı her alanda bir devlet politikası haline getiren III. Selim, batı tarzında köklü reformlar yap­mak istemiştir. Avrupalı devletler karşısında alınan yenilgiler ve sürekli karşı karşıya kalınan saldırılar, III. Selim’i öncelikle askerî reformlar yapmaya zorlamıştır.

Bunun için ilk olarak Yeniçeri Ocağı düzenlenmeye çalışılmış ve ocağın modernleşmesi için çalışmalar yapılmıştır. Ayrıca yapılan bu yeniliklere karşı oluşabilecek tepkileri önlemek için de yeniçerilerin maaşları artırılmış ve maaşları tam zamanında ödenmiştir. Fakat III. Selim, bununla yetinmemiş ve yeni bir ordu oluşturmak istemiştir.

Bu nedenle 1792’de Batı tarzında eğitilen ve teçhizatlandırılan Nizam-ı Cedit Ordusu kurulmuştur. Bu ordunun masraflarını karşılamak için de İrad-ı Cedit denilen yeni bir hazine oluşturulmuştur. İlk başta 2.500 kişilik bir güce sahip olan bu birliğin kadrosu, 1806 yılına gelindiğinde 22 685 asker ve 1590 subaya yükselmiştir.

Bunların yarısı İstanbul’da kalmış ve diğer yarısı ise Anadolu’nun vilayet merkezlerine dağıtılmıştır. Bu ordunun asker ihtiyacı, Anadolu’daki köylerden temin edilmiş ve askerlik süresi üç yıl olarak belirlenmiştir.

III. Selim
III. Selim

İyi yetişmiş silahlı birlikler olan Nizam-ı Cedit Ordusu ile İstanbul’da ve taşrada merkezî idarenin otoritesinin artırılması amaçlanmıştır. Asker toplama tarzı olarak zorunlu as­kerlik sistemi içinde yer almayan Nizam-ı Cedit Ordusuna asker olarak girebilmenin temel şartlarından biri Müslüman olmaktır.

Bu yeni orduya ilk girenler, 1787-1792 Osmanlı-Rus Savaşı’nda esir alınanlar ile İstanbul so­kaklarından toplanan gençler olmuştur. Daha sonraları Ana­dolu’dan da askerler gelmeye başlamış ve bunlar, İstanbul’da şehir merkezine uzak kışlalarda askerî eğitime alınmıştır.

Nizam-ı Cedit ordusu
Nizam-ı Cedit ordusu

Nizam-ı Cedit Ordusu, Filistin’i işgal eden Napoleon’u Akkâ’da mağlup ederek en önemli başa­rısını elde etmiştir. Bu durumdan cesaret alan III. Selim, vilayet­lerde yeni birlikler kurulması için asker toplamaya girişmiş ve Anadolu’da da yeni kışlalar kurdurmuştur. Fakat bu uygu­lama, Balkanlarda çok sert di­renişle karşılanmıştır. 1805’te Rumeli’deki köylerden 20-25 yaşları arasındaki gençler askere alınmaya çalışılmış ancak hem yeniçeriler hem de köylüler buna şiddetli tepki göstermiştir. Baskıların artması üzerine III. Selim, ordusunun gücünü kullanamadan Nizam-ı Cedit birliklerini 1807 yılında dağıtmak zorunda kalmıştır.

Yorum yapın