Paleolitik Çağ’da Anadolu – Karain, Beldibi, Yarımburgaz ve Şarklı Keper Mağaraları

Paleolitik Çağ’da yumuşak zemin üzerine parmakla, sert zemin üzerine çakmak taşından aletle kazılarak yapılan kazıma tekniğinde kabartmalar, tek renkli veya çok renkli desen ve resimler görülür. Anado­lu’daki bu döneme ait mağaralarda taşınabilir eserler olarak çift yüzlü baltalar, kazıyıcılar, kemikten yapılmış kesici ve delici aletler (delgi), takılar, ok ve mızrak uçları ile taştan ve fil dişinden heykelcikler bulun­muştur.

Anadolu’da bu çağa ait buluntulara özellikle Antalya çevresinde Karain ve Beldibi, İstanbul’daki Yarımburgaz, Gaziantep’teki Dülük Şarklı Mağaralarında rastlanmaktadır.

Karain Mağarası

Antalya’nın yaklaşık 30 km kuzeybatısında Toroslar’ın yamacında kireç taşı arazide oluşan Karain Mağarası, Paleolitik Çağ’ın bütün özellik­lerini taşımaktadır. Mağaranın duvarlarında kazıma tekniği ile yapılmış kaya resimleri bulunmuştur. Kemikten yapılan eşyaların bazılarının üzerinde şematik insan ve hayvan figürleri yer almaktadır.

Mağarada yapılan kazılarda fil, su aygırı, mağara aslanı, öküz, at, geyik gibi hayvanlara ait kemiklerin bulunması bu dönem insanlarının ustalaşmış avcılar olduğunu kanıtlamaktadır. Mağarada yapılan kazı çalışmalarında ayrıca insan dişi ve kafatası ile iki taraflı taş baltalar, kemiklerden yapılmış kesici ve delici aletler, takılar ile ok ve mızrak uçları yanında daha sonraki çağlara ait eserler de bulunmuştur.

Beldibi Mağarası

Antalya’nın Kemer ilçesine bağlı Beldibi köyündeki mağarada Yontma Taş, Orta Taş ve Yeni Taş dönemlerine ait buluntular, duvarlarda avcılık ve av hayvanları ile ilgili resimler ortaya çıkarılmıştır. Ayrıca Anadolu’daki ilk örnekler olarak nitelendirilen çanak çömlek parçaları da çıkarılmıştır.

Yarımburgaz Mağarası

İstanbul’daki Küçükçekmece Gölü’nün 1,5 km kadar kuzeyinde bulu­nan Yarımburgaz Mağarası’nda yapılan kazılarda mağaranın Paleotik Çağ başlarından Bizans Dönemi’ne kadar insanlar tarafından yaşam alanı olarak kullanıldığını kanıtlayan buluntular ortaya çıkarılmıştır.

Yarımburgaz Mağarası’ndaki kazılarda ortaya çıkartılan ve MÖ 400000’lere ait Paleolotik Çağ buluntularında, insan izlerinden başka tarih öncesi çağlara ait fosilleşmiş sırtlan, domuz, geyik, mağara ayısı gibi hayvan türlerinin de izlerine rastlanmıştır. Ayrıca Paleolitik Çağ’da kullanılmış çakmak taşı yonga, çekirdek, yumru gibi aletler ortaya çıkartılmıştır.

Mağaranın duvarında kırmızı toprak boya ile yapılmış iki gemi tasviri çok eskiden burada yaşayan insanların denizcilikle uğraştığını göstermektedir. Mağaranın en üst katmanındaki buluntular Yarımburgaz’ın Bizans Dönemi’nde keşişler tarafından kilise-manastır olarak kullanıl­dığını göstermektedir.

Şarklı Keper Mağarası

Gaziantep’in 10 kilometre kuzeybatısında yer alan, Paleolitik Çağ’dan günümüze kadar yerleşim alanı olan önemli merkezlerden Dülük Antik Kenti’nde yapılan kazılarda ortaya çıkarılmıştır. “Şarklı Keper” adıyla anılan mağaranın, insanlar tarafından barın­manın dışında kutsal tapınak olarak da kulla­nıldığı kabul edilmektedir.

Türkiye’de Paleolitik Çağ’a ait fosil ve ok uçları ilk kez burada bulunmuştur. Bu kalıntılara dayanılarak Dülük Şarklı Mağarası MÖ 600 000’li yıllara tarihlenmekte olup dünyanın en eski yerleşimle­rinden biri olarak gösterilmektedir.

• Tarih Öncesi Çağlar ve Yerleşim Yerleri
  1. Paleolitik Çağ’da Anadolu – Karain, Beldibi, Yarımburgaz ve Şarklı Keper Mağaraları
  2. Mezolitik Çağ’da Anadolu – Öküzini, Belbaşı, Tekkeköy, Söğüt Tarlası ve Baradiz Mağaraları
  3. Neolitik Çağ’da Anadolu – Hallan Çemi Höyüğü, Caferhöyük, Çatalhöyük, Göbeklitepe, Çayönü, Aşıklıhöyük ve Hacılar Mağaraları
  4. Kalkolitik (Bronz Bakır) Çağ’da Anadolu – Yumuktepe, Alişar Höyüğü, Değirmentepe Höyüğü, Canhasan ve Hacılar
  5. Maden Çağında Anadolu – Truva (Troya), Alacahöyük, Kültepe ve İkiztepe