Pankreas Nerede? Pankreas Hangi Hormonları Üretir Görevleri Nelerdir?

Pankreas, hem endokrin hem de ekzokrin bez olarak görev yapan kar­ma bir bezdir. Sindirim enzimi salgılayan ekzokrin dokuları arasındaki endokrin hücre kümelerine langerhans adacıkları adı verilir. Langerhans adacıklarının alfa hücreleri glukagon hormonu salgılarken beta hücreleri insülin hormonu salgılar. İnsülin ve glukagon, kandaki glikoz düzeyini ayarlayan, birbirine zıt çalışan iki hormondur.

Kandaki glikoz miktarı arttığında insülin salgılanır. İnsülin, kandaki gli­kozun vücut hücrelerine geçmesini sağlar. Glikoz, kas ve karaciğer hücrelerinde glikojen hâlinde depolanır. Bu sayede kandaki glikoz se­viyesi düşürülmüş olur. Kandaki glikoz miktarı azaldığında ise glukagon hormonu salgılanır.

Pankreasın langerhans adacıklarında bulunan alfa ve beta hücreleri
Pankreasın langerhans adacıklarında bulunan alfa ve beta hücreleri

Glukagon hormonu, kas ve karaciğer hücrelerinde depolanan gliko­jenin, glikoza parçalanmasını sağlar. Karaciğerde oluşturulan glikoz kana verilir, kanda glikoz seviyesi yükselmiş olur.

İnsülinin tepki organı sinir hücreleri dışındaki tüm vücut hücreleridir. İnsülin hormonunun yeterli salgılanamadığı veya hedef hücrelerin tepki veremediği durumlarda, kanın glikoz düzeyi normalden fazladır. Böb­rekler, idrarla birlikte glikozu ve suyu atmaya başlar. Buna bağlı olarak kişide idrar miktarı ve su içme isteği artar.

Kanda şeker yoğunluğunun düzenlenmesi
Kanda şeker yoğunluğunun düzenlenmesi

İki tip şeker hastalığı vardır: Tip I diyabet, insülin salgısının yokluğu nedeniyle ortaya çıkar. Bağışıklık sistemi, pankreas hücrelerini hedef alır ve pankreas insülin üretemez hâle gelir. Bu otoimmün bozukluk daha çok, çocukluk dönemlerinde ortaya çıkar. Bu hastalık, genellikle, günde birkaç kez insülin enjekte edilerek tedavi edilir.

Tip II diyabet ise çoğunlukla ilerleyen yaşlarda, kalıtsal faktörler, şiş­manlık, hareketsiz yaşam koşulları gibi etkenlerle ortaya çıkar. Bu hastalıkta, genellikle hedef hücrelerdeki reseptörlerin farklılaşması sonucu hücre insüline tepki veremez. Çoğu hasta, egzersiz ve uygun beslen­meyle kandaki glikoz düzeyini dengede tutabilir. Şeker hastalığının or­taya çıkmasında en önemli etken genetik yatkınlıktır.

Endokrin Bezler ve Hormonlar Nelerdir?

Yorum yapın