Tiroit bezinde konumlanmış dört küçük bezden oluşur. Salgıladığı hormona parathormon adı verilir. Parathormon, kandaki kalsiyum derişimini yükseltirken fosfat derişimini azaltır. Bu işlemi gerçekleştirirken kemik yıkımını uyararak kana kalsiyum geçişini sağlar. Kalsiyumun böbreklerden ve bağırsaklardan geri emilimini arttırarak atılmasını önler.
Parathormon, besinlerden alınan ya da güneş ışığı yardımıyla deride sentezlenen inaktif D vitaminini karaciğerde ve daha sonra böbrekte aktif D vitamini hâline çevirir. Aktif D vitamini de bağırsakları etkileyerek kalsiyum emilimini artırır.
Parathormon ile tiroit bezinden salgılanan kalsitonin hormonu, birbirlerine zıt etki göstererek (antagonist hormonlar) kandaki kalsiyum-fosfat seviyesini dengede tutar.
Sinirlerde uyartı iletimi, kemik oluşumu, kasların kasılması, aktif taşıma, kan pıhtılaşması gibi hayati önem taşıyan olaylarda kalsiyum gereklidir. Bu nedenle vücutta kalsiyum dengesi çok önemlidir.
Parathormona zıt etki ile çalışan kalsitonin hormonu, kandaki kalsiyum değeri belirli bir düzeyi geçtiğinde salgılanır ve kandaki fazla kalsiyumun azaltılmasını sağlar. Böylece bu hormonlar, kandaki kalsiyum düzeyini belirli bir değer aralığında tutarak homeostaziye katkıda bulunur. Parathormon salgısının yetersiz olması durumunda böbrek ve bağırsaklardan kalsiyum emilimi azalır. Kanda bulunan kalsiyum oranı düşer. Kalsiyum azlığı tetani hastalığına da neden olur.
Parathormon salgısının fazla olması durumunda kemik ve kaslardaki kalsiyum kana geçer. Kas güçsüzleşir, kemikler zayıflar. Kanda kalsiyum oranı artar. Kandaki fazla kalsiyum, böbreklere taşınır ve burada fosfat iyonlarıyla birleşip böbrek taşlarını oluşturur.
Endokrin Bezler ve Hormonlar Nelerdir?
- Hipofiz Bezi – Nerede, Hangi Hormonları Üretir, Görevleri Nelerdir?
- Tiroit Bezi – Nerede, Hangi Hormonları Üretir, Görevleri Nelerdir?
- Paratiroit Bezi – Nerede, Hangi Hormonları Üretir, Görevleri Nelerdir?
- Böbrek Üstü Bezi – Nerede, Hangi Hormonları Üretir, Görevleri Nelerdir?
- Pankreas – Nerede, Hangi Hormonları Üretir, Görevleri Nelerdir?
- Eşeysel Bezler, Timüs Bezi ve Epifiz Bezi – Hangi Hormonları üretirler, Görevleri Nelerdir?