Popülasyonun Dağılımı ve Şekilleri

Popülasyonların coğrafik sınırları içerisinde bireylerin yerleşme biçi­mi popülasyonun dağılımını oluşturur. Çevre ve kaynakların homojen dağılım göstermemesi bireyin içgüdüsel davranışları gibi sebeplerle popülasyonu oluşturan bireyler zaman zaman gruplar, sürüler oluştu­rabilir.

Gruplar, popülasyonun diğer üyeleri ile ilişkili dağılım biçimi sergiler. Popülasyonlarda başlıca 3 tip dağılım şekli görülür:

  • Kümeli dağılım
  • Düzenli (Tekdüze) dağılım
  • Rastgele dağılım

Kümeli dağılım: Popülasyonlarda en yaygın görülen dağılım biçimidir. Popülasyonu oluşturan bireylerin belirli alanlarda kü­melenmesi durumudur. Bitkilerde genellikle çevre koşullarının, toprak yapısının çimlenme ve gelişmeye uygun olduğu alanlarda kümelen­me görülür.

Denizyıldızları kolay besin bulup çiftleşebildiği gelgit ha­vuzlarında grup oluşturabilir. Sürü içindeki bireyler grup oluşturarak avlanma, beslenme, savunmada kolaylık sağlarken, gereksinimlerin karşılandığı çevreden yararlanım oranını da artırır.

Kümeli dağılım örneği
Kümeli dağılım örneği

Düzenli (Tekdüze) dağılım: Zorlayıcı çevresel şartlarda bireyler ara­sında yetersiz kaynaklar için rekabet söz konusu olduğunda görülen dağılım biçimidir. Bireyler birbirlerine nispeten eşit uzaklıkta bulunurlar. Bu dağılım yaygın görülen bir dağılım şekli değildir. Da­ğılımda bireyler birbirini doğrudan etkiler.

Örneğin bazı bitkiler, kısıtlı olan kaynaklar için rekabet ettikleri bireylerin çimlenmesini ve gelişip büyümesini engelleyen kimyasallar salgılar. Böylece kendilerine ya­şam alanı yaratır.

Atlas Okyanusu’nun güneyinde yer alan Falkland Adaları’ndaki kral penguenler ve bazı çam ağacı türlerinde tekdüze dağılım görülür.

Tekdüze dağılım örneği
Tekdüze dağılım örneği

Rastgele Dağılım: Popülasyondaki her bir bireyin pozisyonu, diğer bireylerden bağımsızdır. Genellikle fiziksel ve kimyasal faktörlerin etkisiyle yaşam alanında canlının nispeten sabit dağılım gösterdiği durumlarda görülür. Bu tür dağılımlar bireylerin birbirini çekme veya uzaklaştırma gibi etkileşimin olmadığı durumlarda ortaya çıkar.

Örneğin rüzgârla tozlaşmanın görüldüğü karahindiba gibi bitki­lerde, tozlaşma dönemi olan bahar aylarında rastgele dağılım görülür. Bu dağılım tipi doğada çok nadirdir.

Papatya, karahindiba ve kaktüslerde rastgele dağılım örneği
Papatya, karahindiba ve kaktüslerde rastgele dağılım örneği

Popülasyon Ekolojisi – Popülasyon Nedir? Popülasyon Dinamiğine Etki Eden Faktörler Nelerdir?

Yorum yapın