XIX. Yüzyılda Zorunlu Eğitim ve Askerlik

XVIII. yüzyılda Prusya’da başlayan zorunlu eğitim uygulaması ile devlet, vatandaşlarının daha nitelikli eğitilmesini ve devlet politikalarına daha sadık hâle gelmesini amaçlamıştır. Ulus devlet anlayışıyla oluşan mo­dern eğitim sistemi; okulön­cesi, ilköğretim, ortaöğretim, yükseköğretim ve sürekli eğitimin temeli üzerin­de oluşturulmuştur.

XIX. yüzyıl­da eğitimde modernleşmenin yaşandığı Fransa ve Prusya, diğer ülkelere model olmuş­tur. Fransa, modern eğitim an­layışında devlet okullarında standart Fransızca öğretmiş, zorunlu eğitimle birlikte zo­runlu askerlik sistemini de ge­tirerek Avrupa’nın modern ulus devletini oluşturmuştur. Modern ulus-devletler, eğitim ve askerlik sistemini, kalkınmış bir ulus oluşturmak için bir vasıta olarak kullanmıştır.

Humboldt (Hambolt) Üniversitesi (Berlin)
Humboldt (Hambolt) Üniversitesi (Berlin)

Daha önceleri kilisenin kontrolünde olan eğitim programlarında artık dinî derslerin yanında tarih, coğrafya, fen bilimleri ve modern diller de yer almıştır. Okullarda özgür bireye, doğaya, tarihe ve akla önem verilmesi sağlanmıştır. Yeni eğitim sistemi ile Avrupa’da bilimin gücü zamanla artmış ve XIX. yüzyıl sonlarında artık ulus devletlerde eğitim sosyal bir hak olmuştur.

Ulus devletler, sınırları içerisindeki topluluklar arasında eşitsizliği ortadan kaldırmak isteyen politikalar üretmiştir. Öncelikle insanların, ortak bir anayasa önünde eşit hak ve görevlere sahip olmaları sağlanmıştır. Böylece yaşadığı devletle kendini öz­deşleştiren vatandaş kavramının oluş­ması amaçlanmıştır. Bunun sağlanması için zorunlu temel eğitim ve askerlik uy­gulamalarına geçilmiştir. Açılan modern eğitim kurumları ve ordu, birlikte uyum içerisinde çalışmıştır. Bunun sonucunda da ulus devlet anlayışı ilkesine sahip bir vatandaş ordusu ortaya çıkmıştır.

Vatandaş ordusu (Tablo)
Vatandaş ordusu (Tablo)

XIX. yüzyılda Osmanlı Devleti’nde meydana gelen modernleşme hare­ketlerinin özünde merkezileşme çabası yer almıştır. Modernleşme hareketleri kapsamında açılan eğitim kurumlarında ve askerî teşkilatlarda, padişaha sadık bir ordu ve toplum oluşması amaçlanmıştır.

Yorum yapın