İlk Türk İslam Devletleri ile İlk Türk Devletleri Yönetim Anlayışı

Türklerin İslamiyet’i kabul etmesinden sonra kurulan devletler, konargöçer devlet olma özelliğinden yavaş yavaş sıyrılmaya başlamış, Türklerin ekonomik ve sosyal hayatlarında da değişimler olmuştur. İslamiyet ile birlikte idari ve askerî alanlarda yaşanan yeniliklerin yanında sanat çalışmaları ile dil ve edebiyat alanlarında da önemli değişimler görülmüştür.

İlk Türk devletlerinin yönetim anlayışı ilk Türk İslam devletlerindeki İslami un­surlardan da etkilenerek devam etmiştir. İlk Türk devletlerindeki kut anlayışı bu dönemde İslami bir anlam kazanarak Allah’ın takdiri veya Allah’ın nasibi anlayışına dönüşmüştür.

İlk Müslüman Türk devletleri
İlk Müslüman Türk devletleri

İlk Türk devletlerindeki Türk Cihan Hâkimiyeti düşüncesi, İslam’ın cihat anlayışıyla bütün­leşmiş, bu düşünce, İslam’ın dünyaya barış, huzur ve adalet getireceği inancına dönüşmüştür. Kâşgarlı Mahmut, İslamiyet’le birlikte ilk Türk devletlerindeki ilahi kökenli Türk hâkimiyet an­layışını şu sözlerle ifade etmiştir:

“Tanrı’nın devlet (kut) güneşini Türk burçlarından doğdurmuş olduğunu ve onların mülkleri üzerinden göklerin bütün dairelerine döndürmüş bulunduğunu gördüm. Tanrı onlara Türk adını verdi ve onları yeryüzüne hükümdar yaptı. Zamanımızın ha­kanlarını onlardan çıkardı. Dünya milletlerinin idare dizginlerini onların eline verdi ve kendile­rini hak üzere kuvvetlendirdi.”

İslam inancıyla birlikte Türk hükümdarları; kağan yerine sultan, yabgu yerine de melik gibi unvanları kullanmaya başlamış, bağımsızlık sembolleri olarak da halife adına hutbe okutmuşlardır.

İlk Türk İslam Devletlerinde Devlet Teşkilatı

  1. İlk Türk İslam Devletlerinde Yönetim Anlayışı
  2. İlk Türk İslam Devletleri ile İlk Türk Devletleri Yönetim Anlayışı
  3. İlk Türk İslam Devletleri ile İslam Öncesi Türk Devletlerinin Teşkilat Yapısı

Kaynak: MEB Türk Kültür ve Medeniyet Tarihi ders kitabı

Yorum yapın