Mezopomya, Mısır, Anadolu, Yunan, Roma ve Bizansa ait mimari, heykel ve kabartma, küçük el sanatları karşılaştırması aşağıda hazırlanılmıştır. Uygarlıklara ait sanat eserlerinin farklı ve ortak özelliklerini aşağıdaki tabloda yer almaktadır.
Cihazınızdan tablonun tamamını görüntüleyemiyorsınız resimden tabloyu inceleyebilirsiniz.
| MİMARİ | |||||
| Mezopotamya | Mısır | Anadolu | Yunan | Roma | Bizans |
| Kentler kalın surlarla çevrilidir. Saraylar, tapınaklar kentin merkezinde bulunur, su baskınlarına karşı yüksek setler üzerine inşa edilirdi. Ziggurat denilen tapınaklar piramite benzerdi. Evleri de saraylarda olduğu gibi avlunun etrafını çevreleyen odalardan oluşurdu. | Kentler surlarla çevrilidir. Mimari alanda görkemli saraylar, tapınaklar inşa edilmiştir. İlk mezarlar basit odalar şeklinde olup bu odalar önce mastabaya sonra, kral mezarları olarak inşa edilen piramitlere temel olmuştur. Evlerde odaların dizilişinde en küçük ve en kapalı olana doğru gidiş söz konusudur. | Kentler kalın surlarla çevrilidir. Şehrin merkezdeki kalelerin içinde tapınaklar, tören odaları ve depolar yer almaktadır. Mezar odaları ve kaya mezarları mimaride önemli bir yere sahiptir. Evler dikdörtgen planlıdır. Taş temelli, kerpiç duvarlı yapılarda ahşap yoğun olarak kullanılmıştır. | Kentlerin etrafı surlarla çevrilmiştir. Şehirlerde ızgara planı uygulanmıştır. Saraylar ve evler avlu ve onun etrafında yer alan odalardan oluşur. Kentlerin merkezini, çevresine değişik işlevli yapıların inşa edildiği agora adı verilen meydanlar oluşturmuştur. | Kentlerin etrafı surlarla çevrilmiştir. Şehirlerin merkezini forum olarak adlandırılan ve çevresinde tapınak, bazilika, hamam, çeşme, zafer takı ve arşiv binaları gibi idari, dinî ve sosyal işlevli kamu binalarının yer aldığı geniş meydanlar oluştururdu. | Bizans Devleti, mimaride Roma geleneğini devam ettirerek şehirciliğe önem vermiştir. Şehirlerde agoralar, forumlar, surlar, köprüler, tiyatrolar hipodromlar, inşa edilmiştir. Kentler yine surlarla çevrilmiş saray kompleksinde manastır, kilise, hastane, kütüphane gibi yapılar yer almıştır. |
| Heykel ve Kabartma | |||||
| Mezopotamya | Mısır | Anadolu | Yunan | Roma | Bizans |
| Mezopotamya’da heykeller kutsal amaçlı olarak yapılmış ve tapınaklara hediye edilmiştir. İnsanüstü varlıklar sık sık temsil edilmiştir. Resim ve kabartmalarda genellikle kral ve tanrı tasvirleri, dinî törenler, savaşlar, zaferler, av sahneleri ve kutsal varlıkların betimlemeleri yer alır. Heykel ve resimde hükmeden insan tipi hakimdir. | Mısır heykel sanatında, Mezopotamya’daki- nin aksine insanın fizyolojik özellikleri belirgindir. Heykeller daha çok elbiseli şekilde yapılmıştır. Resimlerde ebedî olma kaygısı vardır. Mısırda kayaların yüzeylerini ve mezar duvarlarını süsleyen resimlerde kara ve su avcılığı, dinî törenler ve ziyafet sahneleri canlandırılmıştır. | Hititler sfenks heykellerini yapmışlardır. Tanrıları tasvir eden büyük boyutlu duvar kabartmalarının yanında krallara, savaş ile kutsal ziyafet sahnelerine ve günlük yaşamdan tasvirlere yer verilmiştir. Lidyalılara ait dönemin giysi ve saç modelleri, araç gereç kullanımı ve cenaze törenleri hakkında bilgi veren duvar resimleri bulunmuştur. | Yunan heykelleri hareketlendirilmiş şekli ve çıplak olmaları yönüyle Mısır ve Mezopotamya’daki heykellerden farklılık gösterir. Saray ve evlerin duvarları resim ve mozaiklerle kaplanmıştır. Vazolar üzerindeki resimlerde, figürlü ya da geometrik motiflere yer verilmiştir. | Roma resim, heykel ve kabartma sanatına Yunan sanatı esin kaynağı olmuştur. Heykel ve kabartmalar, savaşlarda kazanılan zaferler ve dinî törenleri konu edinmiştir. Duvar resimleri ve mozaiklerde doğa manzaraları, portreler, mitoloji ve günlük yaşamdan sahneler işlenmiştir. | Resimde kilise ve manastırlarda mozaik ve fresko süslemelerine çokça rastlanmaktadır. Bizans heykel sanatı, özellikle fil dişi işlemeciliğiyle gelişmiştir. Heykel sanatçıları Yunan sanatının etkisinde kalmışlardır. Başlıca konular, Yunan mitolojisinden, Hristiyanlık tarihinden alınmıştır. |
| Küçük El Sanatları | |||||
| Mezopotamya | Mısır | Anadolu | Yunan | Roma | Bizans |
| Mezopotamya seramik sanatına ait eserlerde geometrik süslemenin yanında, hayvan ve bitki tasvirlerine yer verilmiştir. Ayrıca oymacılık sanatı da gelişmiş, süslemelerin yerini savaş ve büyük şölen sahneleri almıştır. Kral mezarlarında bulunan mücevher vb. eserler, kuyumculuktaki çok ileri seviyeyi göstermektedir. | Mısırda kilden vazolar, küpler, tabaklar yapılmış ve canlı renklere boyanmıştır. Bunlar evlerin önemli süs eşyalarını oluşturmuştur. Ayrıca sert taşlar ve madenlerden gerdanlık ve küpelerde tasarlanmıştır. | Seramik sanatında günlük yaşamda kullanılan eşyalar, vazo, maşraba, kadeh ve riton biçimli kaplar yapılmıştır. Kaplar üzerinde çeşitli hayvanlar, bitki resimleri ve zengin geometrik motifler kullanılmıştır. Friglerde dokumacılık, ahşap işçiliği ve mobilyacılık; Lidyalılarda ise altın işlemeciliği gelişmiştir. | Yunan el sanatları çoğunlukla evde kullanılan eşyaların yapımı çerçevesinde gelişmiştir. Seramik sanatı çok gelişmiş olup özellikle vazolar Yunan seramiğinde önemli bir yere sahiptir. Ayrıca metal işçiliği, ahşap işçiliği, çömlekçilik ve dericilik diğer el sanatları arasında sayılabilir. | Seramik üretimi ve değerli maden işlemeciliği çok ilerlemiştir. Toprak kaplar, kabartma figürlerle bezenmiştir. Değerli taş oymacılığı yaygınlaşmış sert taşlar ve madenlerden gerdanlık ve küpeler yapılmıştır. | Bizans sanatında, Seramik, dokuma, maden, fil dişi işçiliği ve cam sanatı gelişmiştir. Eserlerde Hristiyanlığa özgü konular, Antik Çağ mitolojisinin kompozisyonları tasvir edilmiştir. |